Sait Faik Odaklı Bilişsel Haritalama

 haritalar

Bilişsel Haritalama; belli bir konuyu odak alan öznel algıların birleşimi ile kavramlar, olgular, unsurlar arasında kurulan nedensellik ilişkilerini (nedenselliğin derecesini ve etkileşim yönünü) ortaya çıkarmaya yarayan bir grafik temsil/analiz yöntemidir. 

1980’li yıllardan bugüne bilim dünyasında sosyolojik ve psikolojik araştırmalar alanında yaygın olarak kullanılır.

Zafer Yalçınpınar ve Şükret Gökay tarafından Sait Faik Araştırma Atölyesi kapsamında yürütülen bilişsel haritalama çalışmaları, Türkiye’de edebiyat alanında uygulanan ilk bilişsel haritalama deneyimleridir.

Bilişsel Haritalama Uygulamasının Avantajları:

Bilişsel haritalarda kavramlar/unsurlar arasında görünen oklar “nedensellik ilişkisi”nin yönünü belirler. Örneğin bir ok, A unsurundan B unsuruna doğru çizilmişse, A unsuru B unsurunun nedeni/başlangıcı olarak, B unsuru da A unsurunun sonucu olarak kabul edilir. (Bununla birlikte, çift taraflı olarak, A ile B unsurunun karşılıklı biçimde etkileştiği nedensel ilişkiler de bilişsel haritalarda görülebilir.) Okların yanında yer alan sayılar ve pozitif veya negatif işaretler, nedenselliğin/ilişkinin gücünü, etki derecesini ve etki biçimini gösterir. A unsurundan B unsuruna çizilen bir okun "+" işaret taşıması A'nın B'yi "olumlu yönde etkilediğini" ya da "arttırdığını", çizilen bir okun "-" işaret taşıması ise A'nın B'yi "olumsuz yönde etkilediğini" ya da "azalttığını" ifade eder.

 

Atölye çalışmaları kapsamında, şu ana kadar 26 katılımcının ortak uygulamalarıyla hazırlanan dört adet bilişsel harita taslağı bulunmaktadır. Çalışmalar sonucu elde edilen kavramlar ve kavramlar arası ilişkiler, yaklaşık 200 unsurdan oluşan ve atölye katılımıyla birlikte sürekli genişleyen/büyüyen Sait Faik Odaklı Bilişsel Harita’ya eklenmektedir.

Üzerinde çalışılan bilişsel haritaların listesi aşağıdadır.